11 maja 1888 roku przed południem w Olecku miała miejsce wielka śnieżyca. 29 maja 1810 roku nadciągnęła nad Olecko okropna wichura, której towarzyszyły obfite opady śniegu i mróz, które zniszczyły zasiewy.
W czasach nam bliższych
jako rekordową "zimę stulecia" zapamiętano surowa i długą zimę roku 1928 / 1929, kiedy
9 lutego na termometrach stacji meteorologicznej w zanotowano - 42 stopnie C.
Jako pewną osobliwość warto odnotować, że 3 czerwca 1928 roku spadł tu śnieg na
wysokość kilku centymetrów i pokrył zielone łąki i pola oraz rozwinięte liście
drzew.
Podobnie niskie temperatury zanotowano w marcu 1940 roku -38,0 °C.
W „Klimakunde des Deutschen Reiches” rekord najniższej temperatury w Olecku z 9 lutego 1929 nie został wspomniany. Dla przedwojennego Olecka (Treuburg) są tam przytoczone wartości minimalnej temperatury -36.4 w styczniu i -32.6 w lutym a minimum marcowe to -29.4.
Średnia wieloletnia temperatura stycznia w powiecie ełckim wynosi - 4,2 st. w oleckim - 4,8 stopni C, a w gołdapskim lutego - 4,5 stopni C.
Rekordy temperatury, zwłaszcza w zimie, wcale nie pokrywają się z temperaturami średnimi - najniższa temperatura, jaką kiedykolwiek zanotowano w uchodzących za polski biegun zimna Suwałkach wynosiła - 32 °C - tyle samo, co w uważanym za "ciepłym" Wrocławiu.
Klimat (wg Rocznika Statystycznego woj. warmińsko-mazurskiego z 2001 roku)
średnia roczna temperatura powietrza w okresie 1971-2001 roku wynosi 7,5 C,
średnia miesięczna temperatura powietrza w styczniu: -0,6 C, a w lipcu 19,8 C,
roczne sumy opadów w [mm]: w roku 1999 – 701, w 2000 – 607 i 2001 – 663,
roczne sumy opadów na przestrzeni lat 1981-2001 wynoszą 550 – 750 [mm],
dość długo utrzymuje się pokrywa śnieżna 70-100 dni.
1 kwietnia 1893 roku dzięki staraniom nauczyciela Pabsta do Olecka (Margrabowa) przeniesiono stację meteorologiczną (drugiego rzędu). Od tego czasu dokonywano regularnych pomiarów meteorologicznych. Margrabowę określano jako najzimniejsze miasto w Niemczech. Stacja meteorologiczna znajdowała się w pobliżu Szkoły Rolniczej (dzisiaj Szkoła Podstawowa nr 3 na ulicy Kolejowej). Niezbędne przyrządy otrzymano dzięki kontaktom z Centralnym Związkiem Gospodarstwa Wiejskiego dla Litwy i Mazur. Wyniki pomiarowe oleckiej stacji drukowane były w wystruckim czasopiśmie „Georgine” oraz w sprawozdaniach z działalności stacji meteorologicznej (Die Wetterstation der Landwirtschaftsschule zu Marggrabowa).
O mroźnych zimach świadczą wspomnienia mieszkańców:
W styczniu padał śnieg przez kilka dni, jakby natura chciała się
przygotować na to, co miało nadejść, ponieważ chciała uchronić się przed
lodowatą falą, która nadciągała z Syberii. Każdy dzień przynosił wtedy
silniejszy mróz, a ktokolwiek myślał, że nie może się pogorszyć, był uczony
lepiej każdego ranka, kiedy patrzył na termometr. Temperatury spadały coraz
niżej i pewnego ranka - 9 lutego 1929 roku - osiągnięto punkt, w którym zawiodły
termometry rtęciowe. Dzieje się tak, ponieważ rtęć krzepnie w temperaturze 38,83
stopni Celsjusza jako masa, która krystalizuje. Nie pokazuje już temperatur
poniżej tego. Każdy, kto miał termometr alkoholowy przed oknem, mógł nadal
odczytać najniższą temperaturę w Olecku. było - 42 stopni zimna.
Werner Bergengruen, Wspomnienia ciężkiej zimy 1928/29, Treuburger Heimatbrief nr
38.
Miniona zima była bardzo, bardzo mroźna i śnieżna. Termometr wskazywał -35
° C w różnych dniach. Zaczęło się mniej więcej w połowie grudnia i mroziło
nieprzerwanie do połowy marca. Przez wiele dni były ciężkie zamiecie śnieżne. 2
kwietnia gospodarz Schreiber z Szeszek odwiózł saniami żonę i dziecko na stację
kolejową w Kowalach.
Gerhard Biallas, Wspomnienia z Szeszek z 1929 r., Treuburger Heimatbrief nr 34.
Najniższe zanotowane temperatury w stacji meteorologicznej to: 16 stycznia
1893 roku -36,4 ° C, 09 lutego 1929 roku -42,0 °C, w marcu 1940 roku -38,0 °C.
Na podstawie Treuburger Heimatbrief Nr. 25.
Tu notowano najniższe temperatury spośród wszystkich miejscowości
położonych na terenach do 1000 m nad poziomem morza. Jako skrajne temperatury
przyjęto dla Olecka – latem 34°C, a zimą -36,4°C; tak więc maksymalna amplituda
temperatury wynosi tu 70,4°C.
Ch. Grigat: Die Geschichte des Kreises Treuburg. Treuburg 1938
Wydaje się to jednak niewiele w porównaniu z najniższą temperaturą kiedykolwiek
zanotowaną na Ziemi. Na Antarktydzie bowiem, 21 lipca 1983 roku odnotowano 89,6
°C poniżej zera!
Oprócz wymienionych już
niskich temperatur w krainie EGO należy wymienić znacznie więcej dni z
przymrozkiem, w Olecku jest 139, podczas gdy w Warszawie 112, a w Świnoujściu -
tylko 80.
Zabezpieczenie się przed mrozami, wiatrem i opadami wymagało już większego
wysiłku. Związane było z koniecznością budowy solidnych domów mieszkalnych i
budynków dla zwierząt gospodarskich. Długie i ostre zimy sprawiały, że troska o
odpowiedni opał stanowiła jeden z podstawowych elementów ludzkiej egzystencji.
Dostarczały go tradycyjnie okoliczne lasy. Drewno stanowiło przez długie lata
podstawowy materiał budowlany i opałowy. W niektórych wsiach wydobywano torf,
węgiel stanowił znacznie droższy materiał opałowy i na ogrzewanie nim mieszkań
mogli pozwolić sobie tylko zamożniejsi. Byli i tacy, którzy zbierali susz leśny
i z utęsknieniem wyczekiwali na mazurską wiosnę.